“Siyasi liderler, gezegenlerini 160.000 km mesafeden görebilseler bakış açılarının temelden değişebileceğine inanıyorum”
Apollo 14 misyonu komutanı Edgar D. Mitchell
"Apollo 8" roketi, Florida'da 21 Aralık 1968'de yükseldi. İnsanlık için unutulmaz bir anın başlangıcıydı. Roketin güçlü motorları ateş alırken, insanlar evreni keşfetme arzusuyla büyülü bir şekilde izlediler.
Apollo 8 görevi, insanlık tarihinde önemli bir adım olan Ay'a ilk insanlı uçuştu. Ay'ın yüzeyini gözlemlemek ve bilgi toplamak için tasarlanmıştı.
Mürettebat üç astronottan oluşuyordu. Bu üç astronottan biri olan Binbaşı William Anders'ın görevi, Ay'daki önemli yerlerin görüntülerini kaydetmekti.
Ancak tam çekime başlayacakları sırada bir şey oldu. İleride onların dikkatini çekecek ve insanların Dünya'ya ve evrene bakış açısını kökten değiştirecek olay gerçekleşti.
Ay'ın rengi olmadığı için çekilecek görüntülerde siyah beyaz film kullanılması gerektiği düşünülüyordu. Bu yüzden William Anders elinde kısa bir lensle birlikte renksiz film kullandı ve fotoğraf makinesini hazırladı.
"Earthrise" adı verilen Dünya'nın doğuşu fotoğrafı, ilk kez insanlar tarafından uzaydan Dünya'nın nasıl göründüğünü yakından gösteren bir fotoğraf olarak tarihe geçti.
Bu görüntü, insanların evrendeki yerini ve Dünya'nın önemini daha iyi anlamalarını sağladı. Dünyayı, evimizi dışardan gözlemlemek, bazılarının yoğun duygular yaşamalarına neden oldu. İnsanların hissettikleri bu yoğun duyguların yarattığı zihinsel etkiye, "Genel Görüş Etkisi" adı veriliyor.
Bu duygu değişimi ilk kez fark eden kişi Frank White adında bir yazardı. "The Overview Effect" adlı kitabı, uzay keşfi ve insanların uzaydaki deneyimlerinin insan evrimi ve dünya görüşü üzerindeki etkilerini inceliyor. White, bu konuda birçok astronot ve kozmonotla yaptığı röportajlarla Genel Görüş Etkisi'nin deneyimlerini araştırmış.
Dünya haritasına baktığınızda, çizilmiş sınırlar görürsünüz, fakat dışarıdan Dünya'ya baktığınızda bunların hiçbiri yoktur. Bu irtifadan dünyaya baktığınızda ülke sınırları, milletler, kültürel farklar ve dinler kaybolur. Binlerce yıl önce yaşamış atalarımızın aksine günümüz insanının gökyüzü ile görsel bağlantısı, şehirlerdeki ışık kirliliği nedeniyle koptu. Günlük hayatın ve mevcut sistemin dayattığı koşuşturmaca arasında düşünmeyi, sorgulamayı ve merak etmeyi unuttuk.
Hayatlarında birçok insan Samanyolu'nu hiç görmedi bile. Günümüz şehir yaşamında pek farkına varılmayan bu durum, sonucunda böyle ortamlarda doğup büyüyen çocukların gökyüzünü tanıyamamasına ve yaşadıkları evren hakkında farkındalığa erişememesine neden oluyor.
İnsanlık olarak bir olma gayemizin sınandığı kritik bir çağda yaşıyoruz. İklim değişikliği, ülkeler arası eşitsizlik, su, gıda ve enerji açığının zorluklarıyla karşı karşıyayız. Artık farklılıkları bir kenara bırakıp, kozmik bir perspektife erişip, evrenin bir parçası olduğumuzun farkına varmamız gerekmez mi?
Bu perspektif değişikliği, belki de insanlığın en büyük başarılarından biri olabilir. Çünkü Evreni ve Dünya'yı daha derinlemesine anlamaya ve korumaya ihtiyacımız var. İşte bu, Genel Görüş Etkisi'nin gücünü ve önemini anlatıyor.
Uzayın büyüklüğünü ve insanlığın bu büyük resim içindeki rolünü hatırlamamız gerekiyor.
1990 yılında, Voyager I uzay sondası dünyadan 6 milyar kilometre uzakta iken, Carl Sagan bu sürecin sonraki adımının farkında vardı. NASA'yı ikna etti. Voyager 1 Neptün'ü geçtiği zaman, kamerasını geri çevirip yuvamıza, Carl Sagan'ın "soluk mavi nokta" dediği yere son bir kez bakacaktı.
Carl Sagan soluk mavi nokta...
O noktaya tekrar bakın. O nokta burası, evimiz... O nokta biziz... Üzerinde sevdiğimiz herkes, tanıdığımız herkes, adını duyduğumuz herkes, gelmiş geçmiş bütün insanlar kendi hayatlarını yaşadı. Her neşemiz ve ızdırapımız, binlerce din, ideoloji ve ekonomik öğreti, her avcı ve toplayıcı, uygarlığı kuran ve yıkan herkes, her kral ve her köylü, aşka düşmüş her genç çift, her anne ve her baba, umut dolu her çocuk, her mucit ve her kaşif, her bir yolsuz politikacı, her aziz ve her günahkar, her bir ahlak hocası, her superstar, her sanatçı, her cesur kahraman ve her yüce lider türümüzün tarihindeki herkes burada yaşadı. Güneş ışığında asılı duran bir toz zerreciğinin üzerinde...
Dünya, engin bir evrenin çok küçük bir parçası, bütün o generaller ve imparatorlar tarafından akıtılan kan nehirlerini düşünün, bu sayede zafer anlarında bir noktanın ufacık bir kısmının anlık hakimleri olabildiler. Edilen sonsuz zulmü düşünün, bu noktanın bir köşesini mesken tutmuş sakinlerin, başka bir köşenin zar zor farkedebilen sakinlerine yaptığı zulmü, ne çok yanlış anlaşılma yaşadılar. Birbirlerini öldürmeye ne meraklıydılar, nefretleri ne kadar büyüktü.
Tavrımız, kendimizi önemli sanışımız, evrende ayrıcalıklı olduğumuz yanılgısı bu soluk noktada sınava tabi tutuluyor. Gezegenimiz onu çevreleyen bilinç kozmik karanlıkta yapayalnız bir nokta. Bu enginlikte bu önemsizliğimizde bizi kendimizden kurtaracak yardımın, başka bir yerden geleceğine dair işaret yok. Dünyamız şimdiye kadar yaşama ev sahipliği yaptığı bilinen tek gezegen. Türümüzün göç edebileceği başka bir yer yok. En azından yakın gelecekte. Ziyaret etmek mümkün, yerleşmek henüz değil. Hoşunuza gitsin veya gitmesin, şu an için dünya barınabileceğimiz tek yer. Astronominin tevazu öğrettiğini ve karakteri şekillendirdiğini söylerler.
İnsanlığın ahmakça kibrini, bu uzak görüntüden daha iyi temsil eden bir şey olacağını sanmam. Bence bu, sorumluluğumuzun altını çiziyor. Birbirimize karşı nazik olmalı ve soluk mavi noktayı koruyup el üstünde tutmalıyız. Bildiğimiz tek yuva, o...
